Karpacz Hotel Halny *** serdecznie zaprasza na kolejny artykuł z cyklu Karkonosze mnie ciekawią pt. „Klimat Karkonoszy”.
Klimat to czynnik, który decyduje o rzeźbie terenu, glebach szacie roślinnej oraz faunie. Na warunki panujące w Karkonoszach mają wpływ: wysokość oraz wielkość pasma a to ma z kolei wpływ na długość zim, obfite opady atmosferyczne, duże wahania temperatur, a także silne wiatry. Temperatura, opady i wiatr zmieniają się wraz ze wzrostem wysokości nad poziomem morza. Na tym terenie występuje piętrowy układ stref klimatycznych, który wiąże się z głównym oddziaływaniem wysokości nad poziom morza.
W Karkonoszach wyróżnić można cztery piętra:
- Piętro umiarkowane ciepłe – zlokalizowane jest poniżej 600 m.n.p.m.. Średnia temperatura przekracza 6oC.
- Piętro umiarkowane chłodne – znajduje się pomiędzy 600 a 960 m.n.p.m.. Średnia temperatura w tym miejscu wynosi 6-4oC. Jest to piętro, które charakteryzuje się częstymi wiatrami fenowymi, obfitymi opadami atmosferycznymi oraz krótkim okresem wegetacyjnym roślin.
- Piętro chłodne – położone jest na wysokości 960-1320 m.n.p.m., a średnia temperatura na tych terenach wynosi 4-2oC. Warunki jakie tu panują wyróżniają się niskimi temperaturami, dużą sumą opadów rocznych (powyżej 1200 mm), a także korzystnymi warunkami dla utrzymania pokrywy śnieżnej.
- Piętro Bardzo chłodne – znajduje się powyżej 1320 m.n.p.m., a roczna temperatura uplasowała się poniżej 2oC. Charakteryzuje się niskimi temperaturami i obfitymi opadami.
Temperatura zmienia się wraz z wysokością nad poziomem morza. W Karkonoszach średni spadek temperatury wynosi 0,6oC na 100 metrów wysokości. Dlatego właśnie temperatury panujące w Karpaczu są o 5 a nawet 6oC wyższe niż na najwyższym szczycie – Śnieżce (1603 m.n.p.m.), a także 4-5oC wyższe w Szklarskiej Porębie niż na Szrenicy (1362 m.n.p.m.). Najcieplejszym miesiącem w roku jest lipiec. W tym czasie w Karpaczu średnia temperatura wynosi 15oC, a na Śnieżce 8,5oC. Z kolei najzimniejszym miesiącem jest styczeń. Wtedy średnia temperatura w Karpaczu wynosi -2,5oC, a na Śnieżce -7,8oC. Na głównym grzbiecie karkonoskim temperatura latem nie przekracza 15oC.
Opady również są uzależnione od wysokości nad poziomem morza. W miejscowościach podgórskich opady wynoszą średnio 950 mm, a w najwyższych partiach gór przekraczają 1400 mm. Najbardziej obfitymi w opady miesiącami są lipiec i sierpień, najmniej miesiące wiosenne.
Śnieg leży w Karkonoszach średnio od 100 dni w Karpaczu i Szklarskiej Porębie do 176 dni na Śnieżce, a jeszcze dłużej w kotłach polodowcowych (nawet do sierpnia).
Szadź – jest to najciekawszy, lodowy lub śnieżny osad, główny element zimowego krajobrazu Karkonoszy. Powstaje przez osiadanie i zamarzanie na powierzchniach drzew słupów i budynków przechłodzonej wody, która znajduje się we mgle. Innym sposobem w jaki powstaje szadź jest resublimacja pary wodnej z powietrza – tworzy się wtedy szadź bez występowania mgły.
Istnieją trzy rodzaje szadzi:
Szadź lodowa – powstaje podczas deszczu lub mżawki, tworzy skorupę lodową z widocznymi kryształkami lodu;
Szadź twarda – towarzyszy jej mgła i silny wiatr, wtedy tworzy różne formy krystaliczne;
Szadź miękka – tworzą ją kryształy lodowe, które wyglądem przypominają szron. Szadź miękka powstaje przy słabym wietrze, bez udziału mgły.
W Karkonoszach najczęściej występuje szadź twarda i zazwyczaj utrzymuje się od września do maja, a krótkotrwałe wystąpienia tego zjawiska odnotowuje się też w miesiącach letnich.
W Karkonoszach przeważają wiatry z kierunków zachodnich, które przynoszą znad Atlantyku wilgotne masy powietrza, czego efektem jest kilkudniowy opad deszczu. Szczególnie charakterystyczne dla terenów górskich są wiatry fenowe – silne, porywiste, suche i ciepłe.
Ciekawym zjawiskiem jest również „wał chmur fenowych”. Jest to warstwa chmur, która okrywa grzbiet gór.
Najwięcej zjawisk fenowych występuje jesienią i wiosną. Natomiast w okresie zimowym w Karkonoszach można doświadczyć inwersji temperatur.
Karkonosze wyróżniają się najczęstszym występowaniem mgieł w Polsce – na Śnieżce wynosi średnio 306 dni w roku). Często występują w górach zachmurzenia (jest to średnio 178 dni w roku). Panuje tu surowy klimat, który w połączeniu z ubogimi warunkami glebowymi wytworzył specyficzne warunki dla roślin i zwierząt, a dowodem na to są obniżone piętra roślinności w stosunku do innych gór środkowoeuropejskich.
